ซิลิโคสิส: โรคปอดจากฝุ่นร้ายถึงชีวิต

ซิลิโคสิสคืออะไร?

ซิลิโคสิสคือโรคปอดถาวรที่เกิดจากการหายใจเอาฝุ่น ซิลิก้าคริสตัลไลน์ ขนาดเล็กเข้าไปสะสมในปอด ฝุ่นนี้มักพบในงานก่อสร้าง งานเหมืองหิน งานเจียร เจาะ พ่นทราย หรืองานตัดหินอ่อน หากสูดดมต่อเนื่อง จะทำให้เกิดการอักเสบ พังผืด และปอดเสียหน้าที่ในที่สุด

รูปแบบของโรค

• ซิลิโคสิสระยะเรื้อรัง (Chronic)
• ปรากฏอาการช้าประมาณ 10–20 ปีหลังสัมผัสในระดับต่ำถึงปานกลาง
• ซิลิโคสิสระยะเร่ง (Accelerated)
• เกิดเร็วกว่าประมาณ 5–10 ปี เมื่อสัมผัสในระดับสูงกว่า 
• ซิลิโคสิสระยะเฉียบพลัน (Acute)
• เกิดรวดเร็วภายในไม่กี่สัปดาห์ถึง 5 ปี หลังสัมผัสฝุ่นเข้มข้นมาก

ใครเสี่ยงบ้าง?

ผู้ที่ทำงานในอาชีพดังต่อไปนี้มีความเสี่ยงสูง:

• คนงานเหมืองและโรงโม่หิน
• ช่างพ่นทราย ช่างตัดหินหรือคอนกรีต
• ผู้ผลิตเคาน์เตอร์หินเทียม
• ช่างเชื่อม ช่างก่อสร้าง

อาการของซิลิโคสิส

อาการมักเกิดช้า อาจใช้เวลาหลายปี ได้แก่:

• ไอแห้งเรื้อรัง
• เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก
• เจ็บแน่นหน้าอก
• เสี่ยงต่อวัณโรค มะเร็งปอด และโรคหัวใจ

การรักษา

โรคนี้ไม่มีทางรักษาให้หายได้ วิธีการรักษาในปัจจุบันเป็นเพียงการประคับประคอง เช่น ให้ออกซิเจน บรรเทาอาการ และในบางกรณีอาจต้องปลูกถ่ายปอด

วิธีป้องกันที่ได้ผล

ทั้ง OSHA, NIOSH, และ ACGIH เน้นว่า “การป้องกันคือหัวใจสำคัญ” โดยมีข้อแนะนำดังนี้:

1. ควบคุมระดับฝุ่นในที่ทำงาน

• ใช้น้ำฉีดพ่นขณะตัดหรือเจาะ

ติดตั้งระบบดูดฝุ่น

• ใช้เครื่องมือที่มีระบบควบคุมฝุ่นในตัว

2. ใช้อุปกรณ์ป้องกันทางหายใจ

• เช่น หน้ากาก N95 ขึ้นไป โดยต้องผ่านการทดสอบการใช้งาน (fit test)

3. ติดตามสุขภาพแรงงาน

• ตรวจเอกซเรย์ปอด และสมรรถภาพปอดอย่างสม่ำเสมอ  อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง

ขีดจำกัดความปลอดภัยตามหน่วยงานต่างๆ:
 

สรุป

• ซิลิโคสิสเป็นโรคอันตรายที่ป้องกันได้  ยังไม่มีวิธีรักษา
• หากคุณหรือคนใกล้ชิดทำงานที่มีฝุ่นซิลิก้า ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของ OSHA, NIOSH, ACGIH อย่างเคร่งครัด
• นายจ้างมีหน้าที่ควบคุมฝุ่น และลูกจ้างควรตระหนักรู้ ใช้อุปกรณ์ป้องกันเสมอ