การรักษาความผิดปกติทางสมองด้วย Gamma Knife คืออะไร?

"Gamma Knife" เป็นวิธีการรักษาทางการแพทย์ที่ใช้รังสีจำนวนหลายลำแสงยิงรวมกันไปยังจุดเป้าหมายภายในสมองด้วยความ แม่นยำสูงมาก โดยไม่ต้องผ่าตัดเปิดกระโหลกศีรษะ แพทย์จะใช้เครื่องมือพิเศษที่เรียกว่า "Gamma Knife" ในการควบคุมลำแสงรังสีให้ รวมตัวกัน ณ จุดที่ต้องการรักษา เช่น เนื้องอกในสมองหรือความผิดปกติของหลอดเลือดในสมอง 

ข้อดีของการรักษาด้วยแกมมาไนฟ์ 

• ไม่ต้องผ่าตัดเปิดสมอง 
• เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว 
• ความแม่นยำสูง ลดผลกระทบต่อเนื้อสมองส่วนที่ดี 
• เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ 

การรักษาด้วยแกมมาไนฟ์เหมาะกับใคร? 

• ผู้ป่วยที่มีเนื้องอกในสมองบางประเภท 
• ผู้ป่วยที่ไม่เหมาะสม หรือไม่ต้องการผ่าตัดแบบดั้งเดิม
• ผู้ที่ต้องการทางเลือกที่ปลอดภัยและเจ็บน้อยกว่า 

* ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพื่อพิจารณาความเหมาะสมเป็นรายบุคคล

ก่อนเริ่มการรักษา ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เช่น ประสาทศัลยแพทย์หรือแพทย์เฉพาะทางด้านเนื้องอก แพทย์จะพูดคุยกับผู้ป่วยเพื่ออธิบายว่าโรคที่ตรวจพบคืออะไร มีทางเลือกในการรักษาแบบใดบ้าง ขั้นตอนในการรักษาเป็นอย่างไร และผลที่อาจเกิดขึ้นจากแต่ละวิธี เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าใจและสามารถตัดสินใจได้อย่างมั่นใจ

สิ่งที่ต้องเตรียม

• อุปกรณ์ช่วยการเคลื่อนไหวที่คุณใช้อยู่แล้วในชีวิตประจาวัน เช่น ที่ช่วยพยุงเดิน หรือเก้าอี้รถเข็น
• ของใช้ส่วนตัวและให้ใส่เสื้อผ้าหลวมสบาย
• ยาประจำตัวของคุณ

สิ่งมีประโยชน์ที่ควรนำมา

• เพลงโปรดของคุณ

ลดความกังวล เพื่อผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพ

ในการรักษาด้วยเครื่อง Gamma Knife ซึ่งเป็นเทคโนโลยีล้าสมัยในการรักษาโรคทางสมองโดยไม่ต้องผ่าตัด การเตรียมความพร้อมของผู้ป่วยมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในส่วนของการจัดท่าทางที่แม่นยำเพื่อให้การฉายรังสีเป็นไปอย่างตรงจุดและปลอดภัยที่สุด

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยหลายท่านอาจรู้สึกกังวลหรือไม่สบายใจเมื่อเห็นอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในการช่วยจัดท่าทาง เช่น โครงยึดศีรษะ (Head Frame) หรือหน้ากากเฉพาะบุคคล (Thermoplastic Mask)

ซึ่งความไม่เข้าใจในหน้าที่ของอุปกรณ์เหล่านี้ อาจทาให้เกิดความวิตกกังวลโดยไม่จำเป็น

อุปกรณ์ช่วยจัดท่าทางคืออะไร?

อุปกรณ์จัดท่าทาง เป็นเครื่องมือที่ออกแบบมาเพื่อช่วยยึดศีรษะของผู้ป่วยให้อยู่นิ่งและอยู่ในตาแหน่งที่แม่นยำที่สุดตลอดระยะเวลาการรักษา ด้วยเหตุที่การรักษาด้วย Gamma Knife ใช้พลังงานรังสีในระดับสูงเพื่อกำจัดเนื้องอกหรือความผิดปกติภายในสมอง การควบคุมตำแหน่งจึงเป็นหัวใจสำคัญ เพื่อให้รังสีส่งไปยังจุดเป้าหมายโดยตรง โดยไม่กระทบเนื้อเยื่อสมองปกติโดยรอบ

กรอบยึดตรึงศีรษะ

• กรอบยึดตรึงศีรษะเป็นอุปกรณ์สาคัญในการกำหนดจุดขอบเขตของรอยโรคในสมองและทำให้ศีรษะของคุณไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ในระหว่างการฉายรังสี อุปกรณ์ทำจากโลหะอะลูมิเนียมน้ำหนักเบา ไม่ทำให้รู้สึกอึดอัด คุณสามารถรับประทานอาหาร ดื่มน้ำ หรือเดินไปมาโดยมีกรอบยึดตรึงอยู่บนศีรษะได้
• ทีมรังสีศัลยแพทย์ของเราจะพูดคุยให้ข้อมูลกับคุณตลอดขั้นตอนการใส่กรอบยึดตรึงศีรษะและทุกอย่างจะได้รับการอธิบายจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ แพทย์จะฉีดยาชาเฉพาะที่จำนวน 4 จุดที่ศีรษะบริเวณที่จะยึดกับกรอบยึดตรึง
• คุณไม่จาเป็นต้องตัดผมหรือโกนหัว หากผมยาวให้มัดผมให้เรียบร้อย
• การใส่กรอบยึดตรึงศีรษะใช้เวลาประมาณ 15 ถึง 20 นาที เมื่อใส่เสร็จแล้ว กรอบยึดตรึงจะอยู่บนศีรษะของคุณไปตลอดจนกว่าการรักษาจะเสร็จสิ้น

หน้ากากยึดศีรษะ

• หน้ากากทำจากวัสดุที่ระบายอากาศได้ดีเและยืดหยุ่นได้เมื่อได้รับความร้อน หน้ากากจะถูกวางไว้บนใบหน้าและปรับให้เข้ากับโครงหน้าเฉพาะของคุณ โดยมีช่องเปิดหายใจรอบจมูก
• เมื่อหน้ากากเซ็ตตัวแล้ว หน้ากากจะยึดศีรษะของคุณให้อยู่นิ่งไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ คุณจะรู้สึกได้ว่าหน้ากากมีความพอดีกับหน้า เมื่ออยู่ในตำแหน่งสาหรับการรักษา หมอนรองรูปทรงพิเศษจะรองรับศีรษะของคุณระหว่างการฉายแสงอย่างพอดี

ทำไมต้องใช้อุปกรณ์เหล่านี้?

• เพื่อความแม่นยาในการส่งรังสีตรงเป้าหมาย
• เพื่อลดความเสี่ยงต่อเนื้อเยื่อสมองปกติ
• เพื่อให้สามารถควบคุมคุณภาพการรักษาได้ดีที่สุด
• เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุดของผู้ป่วย

การเตรียมตัวก่อนใช้อุปกรณ์

ก่อนวันรักษา ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนาจากทีมแพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งจะอธิบายขั้นตอนการติดตั้งอุปกรณ์อย่างละเอียด รวมถึงตอบคำถามหรือข้อสงสัยต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ป่วยมั่นใจ และรู้สึกผ่อนคลายมากที่สุด

• พักรอบนเตียงทรีตเมนต์โดยมีกรอบยึดตรึงศีรษะหรือหน้ากากเพื่อยึดศีรษะคุณให้นิ่ง
• คุณจะได้รับผ้าห่มไว้ห่มเพื่อความอบอุ่นสบาย
• เตียงทรีตเมนต์จะเลื่อนไปยังตาแหน่งทาการรักษาโดยอัตโนมัติและแม่นยา
• พักผ่อนตามสบาย
• คุณจะไม่รู้สึกหรือได้ยินอะไรในระหว่างขั้นตอนการรักษา
• คุณสามารถฟังเพลงระหว่างการรักษา และสามารถสื่อสารกับพนักงานของศูนย์ผ่านระบบไมโครโฟนได้ตลอดเวลาระหว่างการฉายรังสี
• ทีมนักรังสีของศูนย์จะคอยเฝ้าดูคุณตลอดระยะเวลาการรักษาผ่านทางกล้องวงจรปิด
• การรักษาสามารถหยุดชั่วคราวและดาเนินการต่อได้หากคุณต้องการหยุดพักสักครู่

การดูแลหลังการรักษาด้วย Gamma Knife

มั่นใจได้ แม้ไม่มีแผลผ่าตัด

การรักษาด้วย Gamma Knife เป็นวิธีที่ไม่ต้องผ่าตัด เปิดแผล หรือดมยาสลบ ผู้ป่วยจึงสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว และกลับไปใช้ชีวิตตามปกติได้ในเวลาอันสั้น อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่มีบาดแผลหรือการผ่าตัดโดยตรง แต่ก็ยังมีข้อแนะนำและสิ่งที่ควรทราบเพื่อให้การฟื้นตัวสมบูรณ์ที่สุด

อาการที่อาจพบหลังการรักษา

• อาการล้าหรืออ่อนเพลีย : เป็นอาการที่พบได้บ่อยหลังการฉายรังสี ผู้ป่วยควรพักผ่อนให้เพียงพอในช่วง 1-2 วันหลังการรักษา
• อาการปวดศีรษะเล็กน้อย : อาจเกิดขึ้นได้ในบางราย โดยเฉพาะหากมีการใช้โครงยึดศีรษะ (Head Frame) ซึ่งสามารถบรรเทาได้ด้วยยาแก้ปวดทั่วไปตามที่แพทย์แนะนำ
• บวมเล็กน้อยบริเวณจุดยึด : หากมีการใช้โครงยึดศีรษะ ผู้ป่วยอาจมีรอยบวมแดงเล็กน้อยที่บริเวณผิวหนัง ซึ่งมักหายเองภายใน 1-2 วัน

การใช้ชีวิตหลังการรักษา

สามารถกลับบ้านได้ภายในวันเดียวกัน : ส่วนใหญ่ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ทันทีหลังเสร็จสิ้นการรักษา โดยไม่จาเป็นต้องนอนพักในโรงพยาบาล

กลับไปใช้ชีวิตประจาวันได้ตามปกติ : เว้นแต่แพทย์จะแนะนาเป็นกรณีพิเศษ ผู้ป่วยสามารถทากิจกรรมเบา ๆ ได้ เช่น เดิน อาบน้า หรือรับประทานอาหารตามปกติ

หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ใช้แรงมาก : ในช่วง 1 2 วันแรก ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมหนัก เช่น ยกของหนัก หรือออกกำลังกายที่ใช้แรงมาก

ข้อควรแจ้งแพทย์ทันที

หากผู้ป่วยมีอาการดังต่อไปนี้หลังการรักษา ควรติดต่อแพทย์ทันที :

• ปวดศีรษะรุนแรงอย่างเฉียบพลัน
• คลื่นไส้ อาเจียนไม่หยุด
• แขนขาอ่อนแรง หรือชัก
• มีไข้สูง หรือบวมแดงผิดปกติบริเวณศีรษะ