เอกซเรย์เต้านม (Mammogram)

ปัจจุบันโรคมะเร็งในสตรีสำหรับประเทศไทย พบว่ามะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับสองรองจากมะเร็งปากมดลูก และมีแนวโน้มจะพบมากขึ้นทุกปี

ทำไมต้องตรวจเอกซเรย์เต้านม?

มะเร็งเต้านม เป็นมะเร็งที่พบมากเป็นอันดับ 2 ของผู้หญิงไทย รองจากมะเร็งปากมดลูก และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี การตรวจคัดกรองด้วย เอกซเรย์เต้านม (Mammogram) ช่วยให้ตรวจพบความผิดปกติตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาดได้

ความสำคัญของการตรวจ Mammogram

การตรวจแมมโมแกรมคือการเอกซเรย์เต้านมโดยตรง เพื่อค้นหาก้อนเนื้อ หรือความผิดปกติที่ยังไม่สามารถคลำได้ด้วยตนเอง โดยเฉพาะในผู้หญิงอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป หรือผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงสูง

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งเต้านม

ปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้

ผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี
เคยมีประวัติมะเร็งเต้านม
ประจำเดือนมาเร็ว หรือหมดช้า
มีญาติสายตรง (แม่ พี่สาว น้องสาว ลูกสาว) เป็นมะเร็งเต้านม
ไม่มีบุตร หรือมีบุตรคนแรกหลังอายุ 30 ปี

ปัจจัยที่สามารถควบคุมได้

ได้รับรังสีบริเวณหน้าอกบ่อยครั้ง
ดื่มแอลกอฮอล์ตั้งแต่อายุน้อย
ใช้ยาคุมกำเนิดนานกว่า 4 ปี ก่อนตั้งครรภ์
ขาดการออกกำลังกาย
น้ำหนักเกิน
ให้นมบุตรรวมกันน้อยกว่า 3 เดือน

วิธีป้องกันมะเร็งเต้านม

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันที่เฉพาะเจาะจง
ทางที่ดีที่สุดคือ “การตรวจคัดกรอง” เพื่อค้นหาในระยะเริ่มต้น ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้

แนวทางการตรวจคัดกรองที่แนะนำ

สำหรับสตรีทั่วไป

อายุ 20–40 ปี: ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน, ตรวจโดยแพทย์ทุก 3 ปี
อายุ 40 ปีขึ้นไป: ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน, ตรวจโดยแพทย์ปีละครั้ง และทำแมมโมแกรมทุก 1–2 ปี

สำหรับสตรีกลุ่มเสี่ยง

ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน
ตรวจโดยแพทย์ทุกปี
ถ่ายภาพแมมโมแกรมทุก 1–2 ปี ตามคำแนะนำแพทย์

การเตรียมตัวก่อนตรวจเอกซเรย์เต้านม

งดเครื่องดื่มหรือยาที่มีคาเฟอีนก่อนตรวจ
ห้ามใช้แป้ง โลชั่น หรือสเปรย์ระงับกลิ่นตัวบริเวณหน้าอกและรักแร้ เนื่องจากอาจส่งผลต่อภาพเอกซเรย์

ตรวจแมมโมแกรมควบคู่กับอัลตร้าซาวด์

ในกรณีที่ภาพเอกซเรย์ไม่ชัดเจน แพทย์อาจแนะนำให้ทำ อัลตร้าซาวด์เต้านม (Breast Ultrasound) เพื่อแยกความแตกต่างระหว่าง ก้อนเนื้อ (solid mass) กับ ถุงน้ำ (cystic mass)

❗ หมายเหตุ: อัลตร้าซาวด์ไม่สามารถใช้ตรวจ microcalcification ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกมะเร็งระยะเริ่มต้นได้

จุดเด่นของการตรวจ Mammogram ที่โรงพยาบาลวิภาวดี

ใช้เครื่องแมมโมแกรมระบบดิจิทัลคุณภาพสูง
ภาพคมชัด ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยได้แม่นยำ
ลดการใช้รังสีเมื่อเทียบกับเครื่องรุ่นเก่า
แพทย์รังสีผู้ชำนาญการให้คำแนะนำอย่างละเอียด
เชื่อมต่อกับระบบ PACS เพื่อเก็บภาพและประวัติการตรวจอย่างปลอดภัย

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q: ตรวจแมมโมแกรมเจ็บไหม?

A: อาจรู้สึกเจ็บหรือไม่สบายเล็กน้อยช่วงกดเต้านม แต่ใช้เวลาไม่นานและไม่เป็นอันตราย

Q: ควรตรวจช่วงไหนของรอบเดือน?

A: แนะนำให้ตรวจช่วง 7–10 วันหลังหมดประจำเดือน ซึ่งเต้านมจะไม่บวมหรือเจ็บ

Q: ใช้เวลานานไหมกว่าจะรู้ผล?

A: โดยทั่วไปสามารถทราบผลภายใน 1–2 วันทำการ