อาชีวอนามัย

Key Takeaway

• อาชีวอนามัย คือศาสตร์ที่มุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคจากการทำงาน โดยดูแลสิ่งแวดล้อม ความปลอดภัย และพฤติกรรมของพนักงานให้เหมาะสม
• อาชีวเวชศาสตร์ คือสาขาทางการแพทย์ที่มุ่งวินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูผู้ที่เจ็บป่วยหรือบาดเจ็บจากการทำงาน รวมถึงประเมินความพร้อมของร่างกายเพื่อการทำงานให้เต็มประสิทธิภาพ
• อาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์ช่วยให้องค์กรมีพนักงานที่แข็งแรง ลดการเจ็บป่วยและอุบัติเหตุ เพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน และสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและยั่งยืน

ในยุคที่สุขภาพของคนทำงานกลายเป็นปัจจัยสำคัญของความยั่งยืนในองค์กร “อาชีวอนามัย” และ “อาชีวเวชศาสตร์” จึงไม่ใช่แค่คำศัพท์เฉพาะทางอีกต่อไป แต่คือหัวใจสำคัญในการดูแล ป้องกัน และส่งเสริมสุขภาพของแรงงานให้ปลอดภัยจากโรคและอุบัติเหตุที่อาจเกิดจากการทำงานโดยตรง บทความนี้จะพาไปรู้จักสองแนวคิดที่เป็นรากฐานของการสร้างสิ่งแวดล้อมการทำงานที่ดีอย่างแท้จริง

อาชีวอนามัยคืออะไร?

อาชีวอนามัย (Occupational Health) คือศาสตร์ที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่เกิดจากการทำงาน ครอบคลุมทุกด้าน ตั้งแต่การประเมินความเสี่ยงในที่ทำงาน การควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่างๆ การให้ความรู้และฝึกอบรมพนักงาน ไปจนถึงการสร้างและดูแลสภาพแวดล้อมการทำงานให้ปลอดภัยและเหมาะสมต่อสุขภาพของพนักงาน ทั้งหมดนี้มีเป้าหมายเพื่อให้พนักงานมีสุขภาพดี ปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัย และลดอุบัติเหตุหรือโรคจากการทำงาน

องค์ประกอบของอาชีวอนามัย

องค์ประกอบของอาชีวอนามัยมีไว้เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย ลดความเสี่ยง และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของพนักงาน โดยมีองค์ประกอบหลักดังนี้

• การควบคุมสิ่งแวดล้อมในการทำงาน การควบคุมสิ่งแวดล้อมในการทำงาน ปรับปรุงและจัดการสภาพแวดล้อม เช่น แสงสว่าง อุณหภูมิ การระบายอากาศ และเสียง ให้เหมาะสมต่อการทำงาน ลดโอกาสเกิดอุบัติเหตุหรือผลกระทบต่อสุขภาพ
• การให้ความรู้พนักงานเรื่องความปลอดภัย จัดอบรมหรือให้ข้อมูลเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือ อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล และแนวทางปฏิบัติที่ปลอดภัย เพื่อเพิ่มความตระหนักรู้และลดความเสี่ยง
• การตรวจวัดความเสี่ยงจากปัจจัยต่างๆ ประเมินปัจจัยเสี่ยง เช่น สารเคมี ฝุ่น เสียง ความร้อน หรือความเครียด และติดตามผลเพื่อวางมาตรการป้องกันอย่างเหมาะสม

หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับอาชีวอนามัย

หน่วยงานเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัยในการสนับสนุนและกำกับดูแล เช่น

• กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กำหนดกฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัยในการทำงาน รวมทั้งตรวจสอบการปฏิบัติตามข้อกำหนด
• สำนักงานประกันสังคม ดูแลและให้ความคุ้มครองด้านสุขภาพและอุบัติเหตุแก่พนักงาน รวมถึงประสานงานด้านสิทธิประโยชน์
• โรงพยาบาลหรือคลินิกที่ให้บริการด้านอาชีวเวชศาสตร์ ให้บริการตรวจสุขภาพ การประเมินความเสี่ยง และคำแนะนำด้านการป้องกันโรคจากการทำงาน
• กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข กองโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม

อาชีวเวชศาสตร์คืออะไร?

อาชีวเวชศาสตร์ (Occupational Medicine) คือหนึ่งในสาขาของการแพทย์ที่เน้นการดูแลสุขภาพของคนทำงาน ไม่ว่าจะเป็นการรักษา ฟื้นฟู หรือป้องกันผลกระทบจากการทำงานต่อร่างกายและจิตใจ 

ผู้เชี่ยวชาญด้านอาชีวเวชศาสตร์ใช้ความรู้ทางการแพทย์ในการวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน วางแผนการรักษา และฟื้นฟูสภาพร่างกาย รวมถึงการให้คำแนะนำเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคซ้ำ และส่งเสริมสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัยและเหมาะสม

ขอบเขตของอาชีวเวชศาสตร์

อาชีวเวชศาสตร์เป็นศาสตร์ทางการแพทย์ที่เน้นการดูแลสุขภาพของผู้ทำงาน เพื่อให้มั่นใจว่าพนักงานมีสุขภาพที่เหมาะสม สามารถทำงานได้อย่างปลอดภัย และลดความเสี่ยงจากการทำงานต่างๆ การให้บริการด้านอาชีวเวชศาสตร์มีประโยชน์หลายด้าน เช่น

• ตรวจสุขภาพก่อนเข้าทำงาน เพื่อประเมินความพร้อมของพนักงานและตรวจหาภาวะสุขภาพที่อาจมีผลต่อการทำงาน
• ตรวจสุขภาพประจำปี ติดตามสุขภาพพนักงานอย่างต่อเนื่อง ลดความเสี่ยงจากโรคเรื้อรังหรือผลกระทบจากการทำงาน
• ประเมินความพร้อมกลับไปทำงานหลังป่วย ช่วยให้แน่ใจว่าพนักงานฟื้นตัวเต็มที่และสามารถทำงานได้อย่างปลอดภัย
• ประเมินความเสี่ยงจากการสัมผัสสารเคมี เสียง ฝุ่น ฯลฯ วิเคราะห์และป้องกันปัจจัยเสี่ยงในที่ทำงาน เพื่อสุขภาพของพนักงาน
• การตรวจสุขภาพก่อนออกจากงาน เพื่อประเมินและบันทึกผลกระทบด้านสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากการทำงาน
• การเดินสำรวจสถานประกอบการ เพื่อตรวจสอบสภาพแวดล้อมการทำงานและออกแบบการตรวจสุขภาพตามปัจจัยเสี่ยง
• ให้คำปรึกษาด้านการดำเนินงานอาชีวอนามัยในสถานประกอบการ
• ให้คำปรึกษาด้านสุขภาพและโรคจากการทำงาน เพื่อการดูแลและลดความเสี่ยงของพนักงาน

ใครควรเข้ารับบริการอาชีวเวชศาสตร์

การเข้ารับบริการอาชีวเวชศาสตร์เหมาะกับทุกคนที่ทำงานในสภาพแวดล้อมที่อาจมีความเสี่ยงต่อสุขภาพ เพื่อป้องกันและรักษาสุขภาพให้เหมาะสมกับงาน เช่น

• พนักงานในโรงงาน ต้องสัมผัสสารเคมี เครื่องจักร หรือเสียงดัง
• คนทำงานในสถานประกอบการ รวมถึงสำนักงานที่มีความเครียดทางร่างกายหรือจิตใจสูง
• เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน เพื่อเข้าใจและจัดการความเสี่ยงด้านสุขภาพของพนักงานได้อย่างเหมาะสม
• กลุ่มอาชีพต่างๆ เช่น บุคลากรทางการแพทย์ พนักงานขับรถ พนักงานก่อสร้าง ฯลฯ ที่มีความเสี่ยงต่ออันตรายจากการทำงานโดยตรง
• พนักงานบริษัท ที่ควรตรวจติดตามสุขภาพเป็นประจำ เพื่อป้องกันโรคเรื้อรังหรือโรคที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน

ประโยชน์ของอาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์

อาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์มีบทบาทสำคัญในการดูแลสุขภาพของพนักงานและสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัย ทำให้ทั้งพนักงานและองค์กรได้รับประโยชน์ในหลายด้าน ดังนี้

ป้องกันการเจ็บป่วยจากการทำงาน

การป้องกันเริ่มจากประเมินความเสี่ยงในที่ทำงาน เช่น การสัมผัสสารเคมี ฝุ่น เสียงดัง หรือ สภาพแวดล้อมที่ไม่ปลอดภัย การตรวจสุขภาพก่อนเริ่มงานและประจำปีช่วยให้พบปัญหาสุขภาพแต่เนิ่นๆ พร้อมวางแผนป้องกันและฟื้นฟูให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล นอกจากนี้การให้ความรู้เรื่อง ท่าทางการทำงานที่ถูกต้อง และวิธีป้องกันอันตรายยังช่วยลดความเสี่ยงจากการเจ็บป่วยและอุบัติเหตุได้อย่างดี

ลดค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพขององค์กร

การลงทุนในอาชีวเวชศาสตร์ช่วยให้องค์กรลดค่าใช้จ่ายจากการรักษาพยาบาล และวันลาป่วยของพนักงาน พนักงานที่มีสุขภาพดีไม่เพียงแต่ลดค่าใช้จ่ายโดยตรง แต่ยังลดค่าเสียโอกาสจากการขาดงานหรือประสิทธิภาพการทำงานต่ำ พร้อมทั้งช่วยให้องค์กรวางแผนงบประมาณด้านสุขภาพได้แม่นยำขึ้น และสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย ป้องกันโรคจากการทำงานได้มีประสิทธิภาพ

เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน

พนักงานที่มีสุขภาพดีและทำงานในสภาพแวดล้อมปลอดภัยจะมีสมาธิและพลังในการทำงานมากขึ้น การตรวจและฟื้นฟูสุขภาพหลังการเจ็บป่วยทำให้พนักงานกลับมาทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ นอกจากนี้การจัดสภาพแวดล้อม เช่น แสงสว่าง อากาศ อุปกรณ์ที่เหมาะสม ยังช่วยลดความเหนื่อยล้าและความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุทำให้ประสิทธิภาพงานสูงขึ้นและผลผลิตขององค์กรดีขึ้น

ส่งเสริมสุขภาพจิตและความเป็นอยู่ของพนักงาน

การดูแลสุขภาพจิตควบคู่กับสุขภาพกาย เช่น การให้คำปรึกษา การฝึกอบรมด้านความปลอดภัย และการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพ ช่วยให้พนักงานลดความเครียดและความกังวลในการทำงาน การสร้างสภาพแวดล้อมที่สนับสนุนความเป็นอยู่ที่ดี เช่น การพักผ่อนเพียงพอ การจัดที่ทำงาน Ergonomics และการสื่อสารที่ดีภายในทีม จะทำให้พนักงานมีความสุขในการทำงาน มีแรงจูงใจสูง และมีสุขภาพจิตดี ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อความสำเร็จขององค์กร

อาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์ สัมพันธ์กันอย่างไร?

อาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันแต่มีส่วนที่มุ่งเน้นต่างกัน โดยอาชีวอนามัย (Occupational Health) มุ่งเน้นการป้องกันและส่งเสริมสุขภาพพนักงาน ผ่านการควบคุมปัจจัยเสี่ยง การให้ความรู้ด้านความปลอดภัย และมาตรการป้องกันโรคจากการทำงาน

ส่วนอาชีวเวชศาสตร์ (Occupational Medicine) เน้นวินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูสุขภาพผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบจากการทำงาน รวมถึงประเมินความพร้อมกลับไปทำงาน ทั้งสองสาขาทำงานร่วมกันเพื่อให้พนักงานมีสุขภาพดี ทำงานอย่างปลอดภัย และสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่เหมาะสม

อาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์ เหมาะกับใคร?

บริการด้านอาชีวอนามัยและอาชีวเวชศาสตร์ออกแบบมาเพื่อผู้ที่ทำงานในทุกสภาพแวดล้อมและทุกระดับตำแหน่ง ช่วยให้มีสุขภาพดี ทำงานอย่างปลอดภัย และลดความเสี่ยงจากการทำงาน

• ผู้บริหารและ HR เพื่อติดตามสุขภาพพนักงานและวางนโยบายด้านความปลอดภัยในองค์กร
• เจ้าของกิจการ เพื่อป้องกันความเสี่ยงด้านสุขภาพของพนักงานและลดค่าใช้จ่ายจากการเจ็บป่วย
• แรงงานในโรงงานอุตสาหกรรม ที่ต้องเผชิญกับสารเคมี เครื่องจักร หรือสภาพแวดล้อมที่มีความเสี่ยงสูง
• บุคลากรที่ทำงานเสี่ยง เช่น แพทย์ พยาบาล วิศวกร เพื่อประเมินความเสี่ยงและป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพ
• บุคคลทั่วไปที่ใส่ใจสุขภาพในที่ทำงาน ที่ต้องการตรวจและดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง
• กลุ่มอาชีพต่างๆ เพื่อประเมินความเสี่ยงตามกลุ่มอาชีพและป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพ
• พนักงานบริษัท เพื่อดูแลสุขภาพต่อเนื่อง ประเมินความเสี่ยงและป้องกันผลกระทบ

ประเมินและวางแผนสุขภาพแรงงานที่โรงพยาบาลวิภาวดี

โรงพยาบาลวิภาวดีมีบริการด้านอาชีวเวชศาสตร์ พร้อมด้วยห้องปฏิบัติการมาตรฐานสำหรับการตรวจและประเมินสุขภาพแรงงาน ตั้งแต่ตรวจสุขภาพก่อนเข้าทำงาน ตรวจสุขภาพประจำปี ประเมินความเสี่ยงต่อโรคและสารเคมี ไปจนถึงวางแผนฟื้นฟูสุขภาพและปรับสภาพการทำงาน เพื่อให้พนักงานมีสุขภาพที่แข็งแรง ปลอดภัย และสามารถทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ เราพร้อมให้คำปรึกษาโดยแพทย์เฉพาะทางอาชีวเวชศาสตร์ ด้านการดำเนินงานอาชีวอนามัยในสถานประกอบการ ด้านสุขภาพคนทำงาน และปัจจัยเสี่ยงสำหรับโรคจากการประกอบอาชีพ