ต่อมทอนซิลอักเสบ

• ต่อมทอนซิลอักเสบเกิดจากอะไร? คือภาวะต่อมทอนซิลที่ทำหน้าที่ดักจับและกำจัดเชื้อโรค เกิดการอักเสบจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ส่งผลให้ต่อมทอนซิลมีประสิทธิภาพการทำงานลดลง จนเกิดอาการบวมและอักเสบตามมา
• อาการของโรคต่อมทอนซิลอักเสบ ได้แก่ เจ็บคอ กลืนลำบาก ปวดศีรษะ มีกลิ่นปาก ต่อมทอนซิลบวมและกดเจ็บ สำหรับเด็กเล็กอาจมีน้ำลายไหลมากผิดปกติจากการกลืนลำบาก
• สาเหตุของโรคต่อมทอนซิลอักเสบเกิดจากเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย โดยอาจมาจากการใช้ของร่วมกัน ไอ จาม หายใจ มักเป็นในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ รวมถึงภาวะแทรกซ้อนจากการรักษาต่อมทอนซิลที่ไม่เหมาะสม
• ต่อมทอนซิลอักเสบ หากมีอาการไม่รุนแรงนักสามารถหายได้เองภายใน 2-3 วัน หรือรับประทานยารักษาอาการต่อมทอนซิลอักเสบ แต่หากมีอาการรุนแรงควรเข้ารับการรักษาด้วยการผ่าตัดทอนซิล

โรคต่อมทอนซิลอักเสบถือเป็นปัญหาสุขภาพที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน โดยมักมีอาการหลักคือกลืนลำบาก เจ็บคอ ปากมีกลิ่น หรือมีไข้ ไปจนถึงอาการอักเสบแบบเรื้อรัง ในบทความนี้จะพาไปทำความรู้จักกับต่อมทอนซิลอักเสบ เพื่อให้คุณทราบถึงสาเหตุ อาการผิดปกติที่ต้องหมั่นสังเกต และวิธีการรักษาพร้อมคำแนะนำในการดูแลตัวเองเมื่อมีอาการทำอย่างไร เพื่อให้คุณสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างเต็มที่ยิ่งขึ้น

รู้จักโรคต่อมทอนซิลอักเสบ คืออะไร?

ต่อมทอนซิลอักเสบคือภาวะต่อมทอนซิลบริเวณด้านหลังลำคอเกิดการอักเสบเนื่องจากติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย โดยปกติต่อมทอนซิลทำหน้าที่ดักจับและกำจัดเชื้อโรคที่พยายามเข้าสู่ร่างกายผ่านระบบทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร แต่เมื่อเกิดการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียขึ้น ต่อมทอนซิลจะทำงานได้ลดลง ส่งผลให้เชื้อโรคสะสมในบริเวณนี้มากขึ้นจนทำให้ต่อมทอนซิลบวมและเกิดการอักเสบตามมา

หากปล่อยให้เชื้อโรคลุกลามหรือมีอาการอักเสบบ่อยๆ ต่อมทอนซิลจะมีขนาดใหญ่ขึ้น ส่งผลให้ทางเดินหายใจแคบลง หายใจลำบาก และอาจเกิดภาวะทางเดินหายใจอุดตัน โดยเฉพาะขณะนอนหลับ มักมีอาการกรนเสียงดัง หรือสะดุ้งตื่นบ่อยครั้ง เป็นอาการที่พบได้บ่อยในเด็ก

ต่อมทอนซิลอักเสบ กับอาการที่พบบ่อย

โรคต่อมทอนซิลอักเสบมักพบในเด็กวัยก่อนเข้าเรียนและในวัยรุ่น โดยมีอาการสำคัญที่สามารถสังเกตได้ ดังนี้

• เจ็บคอ อาจมีอาการปวดร้าวไปถึงหู
• กลืนอาหารหรือกลืนน้ำลายลำบาก
• มีไข้
• ปวดศีรษะ
• มีกลิ่นปาก
• เสียงแหบ
• ปวดท้อง
• คอแข็งและกดเจ็บบริเวณลำคอ
• ต่อมทอนซิลบวมโต อาจมีเมือกสีขาวหรือเหลืองเคลือบอยู่
• ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอโตและกดเจ็บ

ในกรณีเด็กเล็กที่ยังไม่สามารถบอกอาการได้อย่างชัดเจน ผู้ปกครองควรสังเกตอาการผิดปกติ เช่น

• น้ำลายไหลมากผิดปกติเนื่องจากกลืนลำบาก
• เบื่ออาหารหรือไม่ยอมรับประทานอาหาร
• มีพฤติกรรมงอแงมากกว่าปกติ

สาเหตุต่อมทอนซิลอักเสบ เกิดจากอะไร

ต่อมทอนซิลอักเสบมีสาเหตุเกิดจากอะไรบ้าง? โดยสาเหตุที่พบบ่อยมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส แต่หากเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย มักเป็นเชื้อสเตร็ปโตคอกคัส (ชนิดเอ) ที่ทำให้เกิดอาการคออักเสบ และเชื้อสเตร็ปโตคอกคัสสายพันธุ์อื่นๆ ก็สามารถทำให้เกิดต่อมทอนซิลอักเสบได้เช่นกัน รวมถึงสามารถติดต่อจากการหายใจ ไอ จาม หรือใช้ของร่วมกัน

กลุ่มไหนเสี่ยงเป็นต่อมทอนซิลอักเสบ

กลุ่มเสี่ยงเป็นโรคต่อมทอนซิลอักเสบ แบ่งออกได้เป็นดังนี้

• เด็กโดยเฉพาะในช่วงอายุก่อน 10 ปี
• ผู้ใหญ่ที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี
• กลุ่มที่มีประวัติเคยเป็นต่อมทอมซิลอักเสบ แต่ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม อาการอักเสบอาจลุกลามหรือเป็นเรื้อรังได้ เช่น อาการติดเชื้อรอบต่อมทอนซิล

การวินิจฉัยต่อมทอนซิลอักเสบ

ในการวินิจฉัยต่อมทอนซิลอักเสบ แพทย์จะตรวจร่างกายอย่างละเอียด ดังนี้

• ตรวจช่องคอ หูและจมูกโดยใช้อุปกรณ์และไฟส่องเพื่อหาอาการติดเชื้อ
• ตรวจอาการของไข้อีดำอีแดงซึ่งเป็นภาวะที่อาจเกิดร่วมกับการติดเชื้อคออักเสบจากแบคทีเรีย
• คลำต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอเพื่อตรวจหาการโตผิดปกติ
• ตรวจม้ามหากสงสัยว่าอาการอาจเกิดจากโรคโมโนนิวคลิโอซิส (Mononucleosis) ซึ่งเป็นอีกสาเหตุที่ทำให้ต่อมทอนซิลอักเสบได้
• เก็บเชื้อจากลำคอเพื่อหาเชื้อแบคทีเรียสเตร็ปโตคอกคัส หากผลเป็นบวกแสดงว่าอาการต่อมทอนซิลอักเสบมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย หากผลเป็นลบมักมีสาเหตุจากไวรัส
• ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC)เพื่อประเมินจำนวนและชนิดของเซลล์เม็ดเลือดต่างๆ และแยกแยะการติดเชื้อระหว่างไวรัสและแบคทีเรีย

การรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ

การรักษาอาการต่อมทอนซิลอักเสบจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการอักเสบ โดยแบ่งออกเป็น 2 วิธี

รักษาด้วยการกินยา

หากมีอาการไม่รุนแรง เช่น เจ็บคอเล็กน้อย ไม่มีไข้ ผู้ป่วยอาจไม่จำเป็นต้องใช้ยา เน้นการพักผ่อน ดื่มน้ำมากๆ และรับประทานอาหารให้เพียงพอ โดยทั่วไปร่างกายจะฟื้นตัวเองได้ภายใน 2-3 วัน แต่ในกรณีมีอาการมากขึ้น เช่น ต่อมทอนซิลอักเสบ เป็นหนองควรปรึกษาแพทย์ เพื่อทำการวินิจฉัยว่าเกิดจากเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย โดยการรักษาต่อมทอนซิลอักเสบจะต้องกินยาอะไรบ้าง กี่วันหาย?

หากต่อมทอนซิลอักเสบเกิดจากเชื้อไวรัสแพทย์จะทำการรักษาตามอาการ ด้วยการกินยาอะไร ได้แก่ ยาลดไข้ ยาอมแก้เจ็บคอ หรือยาพ่นคอ หากเกิดจากเชื้อแบคทีเรียจะต้องใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น ยากลุ่มเพนนิซิลิน รับประทานยาอย่างน้อย 7-10 วันเพื่อป้องกันการดื้อยาและภาวะแทรกซ้อน

ในกรณีที่มีอาการต่อมทอนซิลอักเสบรุนแรง เช่น เจ็บคอมากจนทานอาหารไม่ได้ มีไข้สูง อาจต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาลเพื่อให้น้ำเกลือและยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ

รักษาด้วยการผ่าตัด

แพทย์จะพิจารณาในกรณีที่มีอาการต่อมทอนซิลบวมโตมากจนขัดขวางทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบาก นอนกรน หรือมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ มีความสงสัยว่าต่อมทอนซิลอาจจะเป็นมะเร็ง และมีอาการอักเสบซ้ำหลายครั้ง

ในการผ่าตัดต่อมทอนซิลจะทำผ่านปากโดยใช้เครื่องมือพิเศษและดมยาสลบ ไม่มีแผลภายนอก หากสงสัยว่าการผ่าตัดนี้ต้องใช้เวลากี่วันจึงหายเป็นปกติ หลังจากผ่าตัดต่อมทอนซิลอักเสบผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บคอและแผลในลำคอประมาณ 1 สัปดาห์ ห้ามกินอะไรบ้าง? ช่วงแรกควรหลีกเลี่ยงอาหารที่แข็งหรือหยาบ รวมถึงงดการไอแรงๆ หรือขากเสมหะที่อาจกระทบกับแผล

อาการจะค่อยๆ ดีขึ้นและหายเป็นปกติภายใน 2-4 สัปดาห์ โดยส่วนใหญ่จะใช้เวลาพักฟื้นในโรงพยาบาล 1-2 วัน และแพทย์จะทำการนัดติดตามผลหลังผ่าตัดประมาณ 1 สัปดาห์ และอีกครั้งในช่วง 2-4 สัปดาห์หลังผ่าตัด

การป้องกันต่อมทอนซิลอักเสบ

ในการป้องกันโรคต่อมทอนซิลอักเสบ สามารถป้องกันได้ด้วยวิธีการต่อไปนี้

• รักษาสุขอนามัยมือ ล้างมือให้สะอาดอย่างสม่ำเสมอ
• หลีกเลี่ยงการใช้ของร่วมกัน
• เปลี่ยนแปรงสีฟันหลังพบว่าเป็นต่อมทอนซิลอักเสบ
• ปิดปากเวลาไอหรือจาม และล้างมืออย่างสม่ำเสมอ
• นอนพักอยู่บ้าน

การรักษาโรคต่อมทอนซิลอักเสบ ที่โรงพยาบาลวิภาวดี

โรงพยาบาลวิภาวดีให้ความสำคัญกับโรคต่อมทอนซิลอักเสบของคนไทย ด้วยบริการแบบ One Stop Service ครบวงจร ตั้งแต่การตรวจวินิจฉัย ให้คำปรึกษา และรักษาด้วยทีมแพทย์ที่มีประสบการณ์เฉพาะทาง พร้อมด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยต่อมทอนซิลอักเสบสามารถใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่ และการรักษาที่โรงพยาบาลวิภาวดีนั้นดีอย่างไร

• โรงพยาบาลได้รับมาตรฐานสากล ISO 9001:2008 และ Hospital Accreditation (HA)
• มีศูนย์เฉพาะทางสำหรับหู คอ จมูก พร้อมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการรักษาต่อมทอนซิลอักเสบโดยตรง
• ใช้เครื่องมือแพทย์ที่ทันสมัย สามารถรักษาอาการต่อมทอนซิลอักเสบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• มีแผนการรักษาด้วยแพ็กเกจรักษาผ่าตัดต่อมทอนซิลที่เหมาะสม ครอบคลุมตั้งแต่กระบวนการตรวจไปจนถึงรับยากลับบ้าน
• มีบริการฉุกเฉินในกรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อน พร้อมสิทธิประกันสุขภาพที่ครอบคลุม
• ห้องพักผู้ป่วยสะอาด สงบ เป็นส่วนตัว เหมาะสำหรับการพักฟื้นและติดตามอาการ

หากสังเกตอาการหรือสงสัยว่าคุณอาจมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับต่อมทอนซิลอักเสบ เช่น เจ็บคอจนกลืนลำบาก ปากเหม็น มีก้อนบวมบริเวณคอ สามารถเข้ารับการตรวจได้ที่โรงพยาบาลวิภาวดี ที่อยู่ 51/3 ถ.งามวงศ์วาน เขตจตุจักร กรงเทพฯ หรือโทรเพื่อนัดหมายก่อนเข้ารับการรักษาได้ที่เบอร์ 02-561-1111 หรือ 02-058-1111 และสำหรับตัวแทนประกันชีวิต สามารถติดต่อผ่าน LINE: @vibhainsurance