ไอ

• อาการไอเป็นปฏิกิริยาของร่างกายที่ช่วยขับเสมหะ ฝุ่น หรือสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินหายใจ สามารถแบ่งเป็นไอเฉียบพลันและไอเรื้อรัง ขึ้นอยู่กับระยะเวลาและความรุนแรงของอาการ
• อาการไอเกิดได้จากหลายสาเหตุ ได้แก่ การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ภูมิแพ้ กรดไหลย้อน โรคหอบหืด หรือภาวะปอดเรื้อรัง เช่น วัณโรคและมะเร็งปอด รวมถึงการสัมผัสสารระคายเคือง เช่น ควันบุหรี่และมลพิษทางอากาศ
• วิธีรักษาและป้องกันอาการไอ ทำได้โดยจิบน้ำอุ่น หลีกของมันของทอด ใช้ยาแก้ไอ หรือรับการรักษาตามสาเหตุ นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงมลภาวะ รักษาความสะอาด และหมั่นดูแลสุขภาพสม่ำเสมอ เพื่อเสริมภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงและลดโอกาสเกิดการติดเชื้อได้

การไอบ่อยๆ อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่ไม่ควรมองข้าม แม้ว่าจะเป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกายในการขับเสมหะ ฝุ่น หรือสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินหายใจ แต่หากไอต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจบ่งบอกถึงภาวะผิดปกติ เช่น การติดเชื้อทางเดินหายใจ ภูมิแพ้ หรือโรคหอบหืด บทความนี้จึงจะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับอาการไอในรูปแบบต่างๆ พร้อมวิธีรักษา และแนวทางป้องกันโรคหอบหืด เพื่อช่วยควบคุมอาการและทำให้ทุกคนใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีคุณภาพยิ่งขึ้น

อาการไอคืออะไร?

อาการไอคือการตอบสนองของร่างกายที่ช่วยกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินหายใจ เช่น เสมหะ ฝุ่น หรือควัน โดยเป็นกระบวนการที่เกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อในระบบทางเดินหายใจอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดแรงดันและปล่อยอากาศออกมาอย่างรุนแรง

ทั้งนี้การไอสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ขึ้นอยู่กับสาเหตุภายใน ระยะเวลาที่เป็น และปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เกิดอาการ ซึ่งอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล

อาการไอเกิดจากอะไร

อาการไอสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ที่ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหอบหืด เช่น

• การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจเช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ หรือหลอดลมอักเสบ
• ไซนัสอักเสบการติดเชื้อในโพรงไซนัสอาจทำให้เกิดเสมหะลงคอและกระตุ้นการไอเรื้อรังได้
• ภูมิแพ้และสารก่อภูมิแพ้เช่น ไรฝุ่น ละอองเกสรดอกไม้ ขนสัตว์ หรือเชื้อรา
• โรคหอบหืดซึ่งทำให้ทางเดินหายใจอักเสบและไวต่อการกระตุ้น ส่งผลให้เกิดอาการไอเรื้อรัง
• มลภาวะทางอากาศเช่น ควันบุหรี่ ฝุ่น PM2.5 ควันจากการเผาไหม้ หรือสารเคมี
• อุณหภูมิและสภาพอากาศอากาศเย็นจัดหรือเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วอาจกระตุ้นการไอได้
• ภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)ซึ่งพบในผู้สูบบุหรี่หรือผู้ที่สัมผัสกับมลพิษเป็นเวลานาน
• การใช้ยาบางชนิดเช่น ยากลุ่ม ACE inhibitors ที่ใช้รักษาความดันโลหิต อาจทำให้เกิดอาการไอแห้งได้
• มะเร็งปอดการไอเรื้อรังที่ไม่หายไปอาจเป็นสัญญาณของมะเร็งปอดได้ โดยเฉพาะผู้ที่สูบบุหรี่จัด

รูปแบบของอาการไอ

การไอสามารถแบ่งออกได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับลักษณะและสาเหตุที่ทำให้เกิด โดยลักษณะที่พบได้บ่อย มีดังนี้

ไอแห้ง

อาการไอแห้งคันคอเกิดจากการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ เช่น ภูมิแพ้ อากาศแห้ง หรือผลข้างเคียงจากยา โดยบางครั้งอาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัสในระยะเริ่มต้นของไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ซึ่งไอแห้งมักสร้างความรำคาญและอาจทำให้เจ็บคอได้หากเกิดขึ้นต่อเนื่องเป็นเวลานาน

ไอมีเสมหะ

เป็นอาการไอที่เกิดจากการที่ร่างกายพยายามขับเสมหะหรือของเหลวออกจากปอดและทางเดินหายใจ โดยมักพบในโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ เช่น หลอดลมอักเสบ ปอดบวม หรือไซนัสอักเสบ โดยเสมหะมักมีสีใส ขาว เหลือง หรือเขียว ขึ้นอยู่กับชนิดของการติดเชื้อ แต่หากไอมีเสมหะและมีเลือดปนหรืออาการไอเรื้อรังไม่ดีขึ้น ควรพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยในทันที

ไอเสียงดังก้อง

เป็นอาการไอที่เกิดจากการอักเสบหรือการอุดกั้นของทางเดินหายใจส่วนบน มักพบในเด็กเล็กหรือผู้ที่มีภาวะกล่องเสียงอักเสบ โดยลักษณะเสียงไอจะมีความดังคล้ายเสียงเห่า หรือเสียงก้องในลำคอ ซึ่งมักเกิดขึ้นในช่วงกลางคืน และอาจทำให้หายใจลำบากหรือมีเสียงหวีดในระหว่างหายใจได้

ระยะเวลาของการไอ

การไอสามารถแบ่งออกตามระยะเวลาที่เกิดขึ้นได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่

ไอเฉียบพลัน

ไอเฉียบพลัน เป็นอาการที่เกิดขึ้นในระยะเวลาสั้นๆ มักกินเวลาไม่เกิน 3 สัปดาห์ และส่วนใหญ่มักเกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ หลอดลมอักเสบ หรือการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ โดยอาการไอประเภทนี้มักหายไปได้เองเมื่อร่างกายกำจัดเชื้อโรคหรือสิ่งกระตุ้นที่เป็นสาเหตุออกไป

ไอเรื้อรัง

ไอเรื้อรัง คืออาการไอที่ยาวนานเกิน 8 สัปดาห์ในผู้ใหญ่ หรือเกิน 4 สัปดาห์ในเด็ก ซึ่งมักเกิดจากโรคเรื้อรัง เช่น โรคหอบหืด ภูมิแพ้ ไซนัสอักเสบเรื้อรัง หรือภาวะปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) โดยอาการไออาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิต เช่น นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า หรือมีภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ จึงควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาอย่างเหมาะสม

อาการไอบ่งบอกถึงโรคอะไรได้บ้าง

แม้ว่าอาการไอจะเป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกาย แต่หากมีอาการบ่อยหรือเรื้อรัง อาจเป็นสัญญาณบอกโรคต่างๆ ได้ ดังนี้

• โรคหวัดและไข้หวัดใหญ่มักมีอาการไอร่วมกับน้ำมูก เจ็บคอ และไข้ต่ำ
• หลอดลมอักเสบทำให้เกิดอาการไอมีเสมหะ แน่นหน้าอก และหายใจมีเสียงหวีด
• ปอดบวมมักมีอาการไอรุนแรง ไอไม่หยุด มีไข้สูง หนาวสั่น หายใจลำบาก และเจ็บหน้าอก
• โรคหอบหืดจะแสดงอาการไอเรื้อรัง โดยเฉพาะช่วงกลางคืนหรือหลังออกกำลังกาย มักมีอาการหายใจมีเสียงหวีดร่วมด้วย
• ภูมิแพ้และโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้มักกระตุ้นให้เกิดอาการไอแห้ง คันคอ และจาม
• กรดไหลย้อนมักมีอาการไอแห้งไม่หยุด โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารหรือขณะนอนราบ
• วัณโรคมักมีอาการไอเรื้อรังเกิน 3 สัปดาห์ อาจมีเสมหะปนเลือด น้ำหนักลด และมีไข้ต่ำในช่วงเย็น
• มะเร็งปอดมักมีอาการไอเรื้อรังที่ไม่ดีขึ้น ไอเป็นเลือด หรือมีอาการหายใจลำบากร่วมด้วย โดยมักพบในผู้ที่สูบบุหรี่จัด
• หลอดลมโป่งพองมักมีอาการไอเรื้อรัง มีเสมหะปริมาณมาก และเสี่ยงต่อการติดเชื้อในปอด

วิธีรักษาและแก้อาการไอ

การรักษาและดูแลอาการไอสามารถทำได้ทั้งวิธีธรรมชาติและการรักษาทางการแพทย์ ขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการไอ โดยแนวทางในการบรรเทาและรักษามีดังนี้

วิธีบรรเทาอาการไอที่สามารถทำได้เอง

• ดื่มน้ำอุ่นช่วยให้ชุ่มคอ ลดการระคายเคือง และทำให้เสมหะขับออกได้ง่ายขึ้น
• กลั้วคอด้วยน้ำเกลือลดการอักเสบของลำคอและช่วยลดเสมหะ
• เลี่ยงสารกระตุ้นเช่น ควันบุหรี่ ฝุ่นละออง หรือสารก่อภูมิแพ้ที่อาจกระตุ้นอาการไอ
• พักผ่อนให้เพียงพอจะช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ดีและฟื้นตัวจากการติดเชื้อได้เร็วขึ้น
• ดื่มน้ำผึ้งผสมมะนาวเพราะมีฤทธิ์ช่วยลดอาการไอและทำให้ชุ่มคอมากขึ้น
• นั่งหรือนอนศีรษะสูงโดยเฉพาะในผู้ที่มีอาการไอจากกรดไหลย้อน
• ฉีดสเปรย์พ่นคอช่วยลดการระคายเคืองและบรรเทาอาการไอที่เกิดจากการอักเสบในลำคอ
• ลดของมันของทอดเพราะอาหารที่มีน้ำมันและแห้งกรอบ สามารถกระตุ้นการไอให้เพิ่มมากขึ้นได้

การรักษาทางการแพทย์

• ใช้ยาแก้ไอเช่น ยากดอาการไอ (สำหรับไอแห้ง) หรือยาขับเสมหะ (สำหรับไอมีเสมหะ)
• ใช้ยาต้านฮีสตามีนสำหรับอาการไอที่เกิดจากภูมิแพ้หรือโพรงจมูกอักเสบ
• ใช้ยาขยายหลอดลมสำหรับผู้ป่วยโรคหอบหืดหรือหลอดลมอุดกั้นเรื้อรัง
• ใช้ยาปฏิชีวนะกรณีที่ไอเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น หลอดลมอักเสบหรือปอดบวม
• รักษากรดไหลย้อนหากอาการไอเกิดจากกรดไหลย้อน อาจใช้ยาลดกรดหรือยาควบคุมกรดในกระเพาะอาหารร่วมด้วย

ทั้งนี้การใช้ยาควรได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์หรือเภสัชกรผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้มั่นใจว่ายาที่ใช้เหมาะสมกับสาเหตุของอาการไอและปลอดภัยต่อสุขภาพของผู้ป่วย ไม่ควรหายาทานเองเพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์หรือใช้ยาผิดประเภทได้

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดอาการไอ

วิธีป้องกันไม่ให้เกิดอาการไอ สามารถทำได้หลายวิธี ดังแนวทางต่อไปนี้

• หลีกเลี่ยงมลภาวะทางอากาศไม่ว่าจะเป็นควันบุหรี่ ฝุ่นละออง ควันจากท่อไอเสีย หรือสารเคมี โดยการสวมหน้ากากอนามัยเมื่อต้องเผชิญกับมลพิษเหล่านี้
• รักษาความสะอาดของมือโดยล้างมือเป็นประจำเพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรียที่ทำให้เกิดอาการไอ
• รักษาความชื้นในอากาศโดยใช้เครื่องเพิ่มความชื้น (Humidifier) ในห้องที่มีอากาศแห้ง เพื่อลดการระคายเคือง ที่มักทำให้เกิดอาการคันคอและไอได้
• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้เช่น ละอองเกสร ขนสัตว์ หรือเชื้อรา ที่อาจทำให้เกิดอาการไอได้
• ดูแลสุขภาพช่องปากและโพรงจมูกโดยการกลั้วคอด้วยน้ำเกลือและล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเป็นประจำ เพื่อลดการสะสมของเชื้อโรค
• ดื่มน้ำให้เพียงพอเพื่อช่วยให้ทางเดินหายใจชุ่มชื้นและลดความเสี่ยงในการเกิดอาการไอ
• ออกกำลังกายและพักผ่อนให้เพียงพอเพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ลดความเสี่ยงในการติดเชื้อที่อาจทำให้เกิดอาการไอ
• ฉีดวัคซีนป้องกันโรคทางเดินหายใจเช่น วัคซีนไข้หวัดใหญ่และวัคซีนปอดอักเสบ เพื่อลดโอกาสเกิดอาการไอจากการติดเชื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อาการไอที่ควรรีบพบแพทย์

เมื่อมีอาการไอในลักษณะต่อไปนี้ ควรรีบพบแพทย์โดยเร็ว เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นตามมาได้

• ไอเรื้อรังเกิน 8 สัปดาห์ในผู้ใหญ่ หรือ 4 สัปดาห์ในเด็ก
• ไอรุนแรงหรือไอถี่ขึ้นเรื่อยๆ
• ไอเป็นเลือดหรือมีเสมหะปนเลือด
• ไอร่วมกับหายใจลำบาก แน่นหน้าอก หรือหายใจมีเสียงหวีด
• มีไข้สูงร่วมกับไอเป็นเวลานาน
• ไอไม่หยุดจนรบกวนการกินหรือดื่ม
• ไอรุนแรงในเด็กเล็กหรือผู้สูงอายุ
• มีอาการบวมที่คอหรือกล่องเสียงร่วมกับการไอ
• ไอหลังจากได้รับบาดเจ็บที่หน้าอกหรือซี่โครง
• ไอร่วมกับน้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

การรักษาอาการไอ ที่โรงพยาบาลวิภาวดี

โรงพยาบาลวิภาวดีให้ความสำคัญกับสุขภาพคนไทย พร้อมให้บริการตรวจวินิจฉัย ให้คำปรึกษา และรักษาโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจหรืออาการไอ โดยทีมแพทย์เฉพาะทางที่มีประสบการณ์สูง พร้อมด้วยเทคโนโลยีการตรวจรักษาที่ทันสมัย ทั้งยังมีโปรโมชันเพื่อแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่าย มาดูกันว่ารักษาที่นี่ดีอย่างไรบ้าง

• โรงพยาบาลวิภาวดีได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO 9001 : 2008 และ Hospital Accreditation (HA)
• มีศูนย์โรคระบบทางเดินหายใจครบวงจรให้บริการตรวจวินิจฉัยและรักษาอาการไอจากสาเหตุต่างๆ เช่น โรคหืด ภูมิแพ้ และถุงลมโป่งพอง
• มีทีมแพทย์เฉพาะทางมากประสบการณ์ โดยผู้ป่วยจะได้รับการดูแลจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบทางเดินหายใจที่มีประสบการณ์และความชำนาญสูง
• มีเครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัย เช่น การตรวจสมรรถภาพปอดแบบละเอียด การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ความละเอียดสูง (HRCT) และการส่องกล้องหลอดลม
• มีบริการฉุกเฉินและสิทธิประโยชน์ประกันที่หลากหลาย สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ได้วางแผนมาก่อน
• มีห้องพักผู้ป่วยที่สะอาดและเงียบสงบ ถูกออกแบบให้เหมาะสมสำหรับการพักฟื้นโดยเฉพาะ

หากมีอาการไอเรื้อรังหรืออาการไอที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต สามารถเข้ารับการตรวจและรักษาได้ที่โรงพยาบาลวิภาวดี ที่อยู่ 51/3 ถ.งามวงศ์วาน จตุจักร กรุงเทพฯ หรือโทรเพื่อนัดหมายล่วงหน้าได้ที่ 02-561-1111 หรือ 02-058-1111 สำหรับตัวแทนประกันชีวิต สามารถติดต่อผ่าน LINE: @vibhainsurance