ผ่าตัดกระเพาะ

ผ่าตัดกระเพาะ: ลดน้ำหนัก ห่างไกลโรคอ้วน ปลอดภัย

Key Takeaway

• ผ่าตัดกระเพาะคือการปรับขนาดหรือทางเดินอาหารเพื่อให้รับประทานอาหารได้น้อยลงและดูดซึมแคลอรีน้อยลง ช่วยลดน้ำหนักอย่างมีประสิทธิภาพและปรับสุขภาพโดยรวม ต่างจากการลดน้ำหนักแบบธรรมชาติ เพราะเป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพโดยตรง
• ผ่าตัดกระเพาะเหมาะกับผู้ที่ผล BMI สูง โดยนำกระเพาะเล็กต่อลำไส้ และการใส่บอลลูนในกระเพาะ
• ผ่าตัดกระเพาะมีหลายวิธี เช่น สลีฟ ตัดกระเพาะออกส่วนใหญ่ เหลือเพียงท่อแคบเพื่อลดความหิว บายพาสกระเพาะ โดยนำกระเพาะเล็กต่อลำไส้ ลดการดูดซึมแคลอรี มินิบายพาส ขั้นตอนง่ายกว่า ลดน้ำหนักรวดเร็ว และการใส่บอลลูนในกระเพาะ เพื่อให้รับประทานอาหารได้น้อยลง

เมื่อการควบคุมอาหารและออกกำลังกายอาจยังไม่พอสำหรับบางคน การผ่าตัดกระเพาะอาหารจึงกลายเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยลดน้ำหนักได้จริง ปลอดภัย และยั่งยืน โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะอ้วนเรื้อรังหรือโรคร่วมที่เสี่ยงอันตรายต่อสุขภาพ บทความนี้จะพาไปรู้จักการผ่าตัดกระเพาะแบบเจาะลึก พร้อมประโยชน์ ข้อควรรู้ และการเตรียมตัวก่อน-หลังอย่างครบถ้วน

ผ่าตัดกระเพาะคืออะไร ช่วยลดน้ำหนักได้อย่างไร?

การผ่าตัดกระเพาะอาหาร (Bariatric Surgery) เป็นการรักษาที่ใช้วิธีการผ่าตัดเพื่อปรับเปลี่ยนขนาดหรือการทำงานของกระเพาะอาหารและทางเดินอาหารบางส่วน ทำให้ผู้เข้ารับการผ่าตัดรับประทานอาหารได้น้อยลง และร่างกายดูดซึมสารอาหารบางชนิดได้น้อยลงด้วย ซึ่งช่วยให้ลดน้ำหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพ การผ่าตัดกระเพาะอาหารแตกต่างจากการลดน้ำหนักแบบทั่วไป เช่น การควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย หรือใช้ยา เพราะเป็นวิธีที่มีผลทางกายภาพโดยตรงต่อระบบย่อยอาหาร

ซึ่งวิธีนี้มักได้ผลลัพธ์ของการลดน้ำหนักที่ชัดเจนและรวดเร็วมากกว่าการลดน้ำหนักด้วยวิธีธรรมชาติ จุดประสงค์หลักของการผ่าตัดกระเพาะอาหารมีทั้งเพื่อลดน้ำหนักในผู้ที่มีภาวะอ้วนรุนแรง และเพื่อช่วยรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับความอ้วน เช่น เบาหวานความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง หรือโรคหัวใจ โดยการผ่าตัดไม่เพียงแต่ช่วยลดน้ำหนัก แต่ยังสามารถปรับปรุงสุขภาพโดยรวมและลดความเสี่ยงจากโรคร้ายแรงได้อีกด้วย

ผ่าตัดกระเพาะอาหารลดน้ำหนัก เหมาะกับใครบ้าง?

ผ่าตัดกระเพาะอาหารเพื่อลดน้ำหนักเหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคอ้วนสูงและต้องการวิธีลดน้ำหนักที่ได้ผลอย่างยั่งยืน สำหรับผู้ที่เหมาะจะทำ ได้แก่

• ผู้ที่มีดัชนีมวลกาย (BMI) สูงเกินเกณฑ์ และเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง
• ผู้ที่ลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล หรือกลับมาอ้วนซ้ำ
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วน เช่น เบาหวาน ความดันสูง หรือไขมันในเลือดสูง
• ผู้ที่มีสุขภาพจิตปกติและมีวุฒิภาวะเพียงพอในการตัดสินใจรักษา
• ผู้ที่ได้รับการประเมินและคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการลดน้ำหนัก
• อายุระหว่าง 18-65 ปี (แต่สามารถพิจารณานอกช่วงอายุได้กรณีเฉพาะ)

ประโยชน์ของการผ่าตัดกระเพาะอาหาร

การผ่าตัดกระเพาะอาหารมีประโยชน์หลายด้าน ทั้งช่วยลดน้ำหนักและปรับปรุงสุขภาพโดยรวม ดังนี้

• ลดน้ำหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
• ช่วยควบคุมโรคที่เกี่ยวข้องกับความอ้วน เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง
• ลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและโรคหลอดเลือด
• ปรับปรุงคุณภาพชีวิต เช่น การเคลื่อนไหวง่ายขึ้น นอนหลับดีขึ้น และมีพลังงานมากขึ้น
• ช่วยเพิ่มความมั่นใจและสุขภาพจิตที่ดีขึ้น
• ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคอ้วนระยะยาว

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดกระเพาะ

ก่อนการผ่าตัดกระเพาะอาหาร การเตรียมตัวที่เหมาะสมมีความสำคัญเพื่อให้การผ่าตัดปลอดภัยและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ดังนี้

• การตรวจร่างกายและจิตใจ ประเมินสุขภาพร่างกายและจิตใจเพื่อให้แน่ใจว่าผู้เข้ารับการผ่าตัดพร้อมทั้งทางกายและใจ
• การปรึกษาโภชนาการ วางแผนการกินอาหารที่เหมาะสมก่อนและหลังการผ่าตัด
• การปรับพฤติกรรมการกินก่อนผ่าตัด ลดอาหารบางชนิดหรือปรับปริมาณอาหารเพื่อช่วยให้ร่างกายปรับตัว
• ปรับพฤติกรรมเสี่ยงก่อนผ่าตัด เลิกสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ให้น้อยลง และจัดการโรคประจำตัวให้ควบคุมได้

การผ่าตัดกระเพาะอาหารมีกี่วิธี?

การผ่าตัดกระเพาะอาหารมีหลายวิธี โดยแต่ละวิธีมีจุดเด่นและเหมาะกับผู้เข้ารับการผ่าตัดที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. ผ่าตัดกระเพาะแบบสลีฟ (Sleeve Gastrectomy)

เป็นการตัดกระเพาะอาหารออกประมาณ 70-80% เหลือเพียงส่วนแคบเหมือนท่อ ทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลงและลดความหิว วิธีนี้เหมาะกับผู้ที่มีดัชนีมวลกายสูงมาก (BMI ≥35) หรือมีโรคที่เกี่ยวข้องกับความอ้วน ผ่าตัดกระเพาะพักฟื้นกี่วันหากใช้วิธีนี้? ใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 1-2 สัปดาห์

ข้อดี

• ลดน้ำหนักได้เร็วและชัดเจน
• ไม่ต้องมีการต่อทางเดินอาหารซับซ้อน
• ลดความหิวเนื่องจากฮอร์โมนที่กระตุ้นความหิวลดลง

2. ผ่าตัดแบบบายพาสกระเพาะ (Roux-en-Y Gastric Bypass)

เป็นการสร้างกระเพาะอาหารขนาดเล็กและเชื่อมต่อกับลำไส้เล็กส่วนกลาง ทำให้ร่างกายดูดซึมแคลอรีน้อยลง วิธีนี้เหมาะกับผู้ที่มี BMI สูงมากหรือมีโรคเบาหวานรุนแรง ผ่าตัดกระเพาะพักฟื้นกี่วันหากใช้วิธีนี้? ใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 2-4 สัปดาห์

ข้อดี

• ลดน้ำหนักได้มากและยั่งยืน
• ช่วยควบคุมโรคเบาหวานได้ดี
• ลดความเสี่ยงต่อโรคอ้วนและโรคหัวใจ

3. ผ่าตัดแบบมินิบายพาส (Mini Gastric Bypass)

คล้ายกับบายพาสแบบ Roux-en-Y แต่ขั้นตอนง่ายกว่า เชื่อมกระเพาะขนาดเล็กเข้ากับลำไส้เล็กเพียงจุดเดียว วิธีนี้เหมาะกับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักแบบเห็นผลรวดเร็ว และมีโรคอ้วนรุนแรง ผ่าตัดกระเพาะพักฟื้นกี่วันหากใช้วิธีนี้? ใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 1-3 สัปดาห์

ข้อดี

• ขั้นตอนผ่าตัดสั้นกว่า
• ลดน้ำหนักได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
• ลดความเสี่ยงต่อโรคที่เกี่ยวข้องกับความอ้วน

4. ใส่บอลลูนในกระเพาะ (Intragastric Balloon)

เป็นการสอดบอลลูนซิลิโคนเข้าไปในกระเพาะอาหารผ่านทางปากและกลืนลงไป จากนั้นเติมน้ำเกลือหรือแก๊สให้บอลลูนขยาย วิธีนี้เหมาะกับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักปานกลางหรือเริ่มต้นลดน้ำหนัก ผ่าตัดกระเพาะพักฟื้นกี่วันหากใช้วิธีนี้? ใช้เวลาพักฟื้นเพียงไม่กี่วัน

ข้อดี

• ไม่ต้องผ่าตัด ไม่มีแผลใหญ่
• ลดน้ำหนักได้โดยไม่เสี่ยงต่อการผ่าตัดใหญ่
• สามารถนำบอลลูนออกได้หลัง 6-12 เดือน

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดกระเพาะ

หลังการผ่าตัดกระเพาะอาหาร การดูแลตัวเองอย่างเหมาะสมมีความสำคัญต่อการฟื้นตัวและผลลัพธ์การลดน้ำหนัก ดังนี้

• ช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัดกระเพาะ พักผ่อนเพียงพอ หลีกเลี่ยงกิจกรรมหนัก และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
• ปรับพฤติกรรมการกินหลังผ่าตัด รับประทานอาหารทีละน้อย บ่อยครั้ง เลือกอาหารที่ย่อยง่าย และเคี้ยวให้ละเอียด
• การออกกำลังกายที่เหมาะสม เริ่มจากทำกิจกรรมเบาๆ เช่น เดินช้า ยืดเหยียด หรือทำงานบ้านเล็กน้อย เพื่อให้ร่างกายได้ปรับตัว และค่อยๆ เพิ่มความเข้มข้น 
• การกินยาและอาหารเสริม รับประทานวิตามินและแร่ธาตุตามที่แพทย์สั่ง เพื่อป้องกันการขาดสารอาหาร
• ดูแลสุขภาพจิตและอารมณ์ ปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย จัดการความเครียด และขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญหากจำเป็น
• การติดตามผลกับแพทย์อย่างสม่ำเสมอ ตรวจสุขภาพ ตรวจน้ำหนัก และประเมินผลการลดน้ำหนักตามเวลาที่แพทย์กำหนด

ข้อควรรู้เกี่ยวกับการผ่าตัดกระเพาะ

ก่อนตัดสินใจผ่าตัดกระเพาะอาหาร ควรเข้าใจข้อควรรู้และผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้

• ความเสี่ยงจากการผ่าตัด มีโอกาสเกิดเลือดออก ติดเชื้อ หรือแผลไม่หายดี
• ภาวะแทรกซ้อนทางเดินอาหาร อาจเกิดกรดไหลย้อน อาเจียน หรือท้องอืดได้
• การขาดสารอาหาร ร่างกายอาจดูดซึมวิตามินและแร่ธาตุได้น้อยลง ต้องกินเสริมอย่างต่อเนื่อง
• ผลข้างเคียงระยะสั้น ปวดแผล คลื่นไส้ หรืออ่อนเพลียหลังผ่าตัด
• ผลข้างเคียงระยะยาว การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการกินอาจทำให้เกิดภาวะขาดโปรตีน หรือท้องเสียเรื้อรังในบางราย
• ต้องปรับวิถีชีวิต ต้องควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และติดตามสุขภาพกับแพทย์อย่างต่อเนื่องเพื่อผลลัพธ์ที่ปลอดภัยและยั่งยืน

ผ่าตัดกระเพาะที่โรงพยาบาลวิภาวดี

โรงพยาบาลวิภาวดีให้บริการผ่าตัดกระเพาะอาหาร โดยแพทย์เฉพาะทาง และใช้เทคโนโลยีทันสมัย ช่วยลดขนาดกระเพาะ ทำให้ผู้ป่วยอิ่มเร็ว รับประทานอาหารน้อยลง ส่งผลให้น้ำหนักลดและสุขภาพดีขึ้น ก่อนผ่าตัด ผู้ป่วยจะเข้ารับการประเมินสุขภาพอย่างละเอียด เช่น ตรวจเลือด อัลตราซาวนด์ ส่องกล้องกระเพาะอาหาร และตรวจหัวใจ-ปอด เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม หลังผ่าตัด แพทย์และนักโภชนาการจะแนะนำการรับประทานอาหารและการดูแลตัวเอง เพื่อให้ผลลัพธ์การรักษาได้ผลดีที่สุ